गहू पिकासाठी पहिली फवारणी व्यवस्थापन: कमी खर्चात अधिक फुटवा मिळवा!

पीक एक महिन्याचे झाल्यावर फवारणी घेणे आवश्यक; ढगाळ हवामानातील मावा नियंत्रणासाठी संयुक्त फवारणीचा सल्ला.

पहिली फवारणी कधी करावी? (वेळ आणि उद्देश)

गहू उत्पादक शेतकरी मित्रांनो, रब्बी हंगामात गव्हाचे विक्रमी उत्पादन घेण्यासाठी पीक साधारणपणे एक महिन्याचे झाल्यानंतर पहिली फवारणी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे ठरते. ही फवारणी घेण्यासाठी योग्य वेळ म्हणजे पिकाला पहिले पाणी दिल्यानंतर आणि तणनाशकाचा वापर झाल्यावर, जेव्हा शेत वापसा (जमिनीत योग्य ओलावा) स्थितीत आलेले असते. या पहिल्या फवारणीचा मुख्य उद्देश दोन आहेत: पहिला म्हणजे पिकाचा फुटवा (Tiller) मोठ्या प्रमाणात वाढवून पिकाची उत्पादनक्षमता वाढवणे आणि दुसरा म्हणजे सध्याच्या ढगाळ-धुक्याच्या वातावरणामुळे होणाऱ्या किडी आणि रोगांवर प्रभावी नियंत्रण मिळवणे.

ADS किंमत पहा ×

फुटवा वाढवण्यासाठी खत व्यवस्थापन (१२:६१:०० चा वापर)

उत्कृष्ट फुटवा मिळवण्यासाठी आणि पिकाची पोषणक्षमता सुधारण्यासाठी पहिल्या फवारणीमध्ये १२:६१:०० (Mono Potassium Phosphate) या विद्राव्य खताचा वापर करण्याचा सल्ला दिला जातो. जमिनीचा pH लेव्हल (आम्ल-क्षार पातळी) जास्त असल्यास, दाणेदार खते पिकाला लवकर उपलब्ध होत नाहीत. अशावेळी, फवारणीद्वारे दिलेले १२:६१:०० हे खत पिकाद्वारे लगेच शोषले जाते, ज्यामुळे पिकाला फॉस्फरसचा त्वरित पुरवठा होतो. चांगल्या आणि सशक्त फुटव्यासाठी तसेच पुढे गव्हाच्या ओंब्या (ear heads) चांगल्या आणि भरघोस निघण्यासाठी या फॉस्फरसचा मोठा फायदा होतो.

नैसर्गिक फुटव्यासाठी संजीवकांचा वापर

फुटव्याची संख्या नैसर्गिकरित्या आणि मोठ्या प्रमाणात वाढवण्यासाठी, या फवारणीमध्ये ऑक्झिन आणि सायटोकायनिन (Auxin and Cytokinin) ही हार्मोन्स (संजीवक) असलेले कोणतेही उपयुक्त टॉनिक (उदा. ‘चॅलेंजर’) समाविष्ट करणे आवश्यक आहे. ही संजीवके पिकात नवीन फुटवे तयार होण्यास मदत करतात आणि त्यांची वाढ सशक्त करतात. हे टॉनिक साधारणपणे ७ मिली प्रति १५ लिटर पंपासाठी वापरले जाऊ शकते. संजीवके पिकाच्या वाढीला योग्य दिशा देऊन फुटव्याची संख्या नियंत्रित करण्यास मदत करतात.

ADS किंमत पहा ×

कीड नियंत्रण: माव्यावर प्रभावी उपाय

सध्याच्या धुरकट आणि ढगाळ हवामानामुळे गहू पिकावर काळ्या माव्याचा (Black Aphid) प्रादुर्भाव होण्याची शक्यता खूप जास्त असते. माव्यामुळे पिकाची वाढ खुंटते आणि ते पिकातील रस शोषून घेतात. या माव्यावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी, फवारणीत रोगार किंवा क्लोरोपायरीफाँस (Chloropyriphos) सारखे प्रभावी कीटकनाशक समाविष्ट करावे. हे कीटकनाशक साधारणपणे ३० मिली प्रति १५ लिटर पंपासाठी वापरल्यास, काळ्या माव्याचा प्रादुर्भाव त्वरित नियंत्रणात येतो.

ADS किंमत पहा ×

संयुक्त फवारणी: कमी खर्च, उत्कृष्ट परिणाम

शेतकरी मित्रांनी १२:६१:०० (खत), फुटवा वाढवणारे टॉनिक (संजीवक) आणि रोगार किंवा क्लोरो (कीटकनाशक) या तिन्ही घटकांना एकत्र मिसळून ही पहिली संयुक्त फवारणी घ्यावी. ही फवारणी अत्यंत कमी खर्चात (बजेटमध्ये) होते, पण तिचे परिणाम मात्र उत्कृष्ट मिळतात. या संयुक्त फवारणीमुळे नवीन फुटव्यांची संख्या मोठ्या प्रमाणात वाढेल, पीक अधिक हिरवेगार आणि टवटवीत राहील आणि किडींचा प्रादुर्भाव नियंत्रणात येऊन गव्हाचे अपेक्षित उत्पादन घेण्यात मोठी मदत होईल.

ताज्या बातम्या

हरभरा पिक पहिली फवारणी करून ‘मर’ रोगाला मुळापासून थांबवा!